Форексийн зах зээл дээр амжилт гаргахын тулд арилжаачид хоёр үндсэн төрлийн шинжилгээ ашигладаг: суурь шинжилгээ (fundamental analysis) ба техникийн шинжилгээ (technical analysis). Эдийн засгийн үзүүлэлт, төв банкны бодлого зэрэг мэдээлэл дээр тулгуурладаг суурь шинжилгээ нь ханшийн хөдөлгөөнийг урт хугацаанд тайлбарлахад тустай байдаг бол техникийн шинжилгээ нь график дээрх өгөгдлийг ашиглан ханшийн дараагийн чиглэлийг урьдчилан таамаглахад чиглэнэ.

Техникийн шинжилгээний гол амин судас нь индикаторууд юм. Индикатор гэдэг нь арилжааны платформ дээрх үнийн өгөгдлийг математик аргаар боловсруулж, арилжаачдад шийдвэр гаргахад тусалдаг хэрэгсэл. Жишээ нь, ханшийн чиг хандлагыг тодорхойлох, хэт худалдаж авсан/хэт зарсан нөхцөлийг илрүүлэх, зах зээлийн эрч хүчийг хэмжих зэрэг олон зорилготой.

1-р хэсэг: Индикатор гэж юу вэ?

1.1. Индикаторын үндсэн ойлголт

Индикатор нь ханшийн өгөгдлийг (нээлт, хаалт, дээд, доод үнэ, арилжааны эзлэхүүн гэх мэт) ашиглан тооцоолол хийж, график дээр нэмэлт мэдээлэл болгон дүрслэх хэрэгсэл юм. Жишээлбэл, Moving Average (MA) индикатор нь сүүлийн 50 эсвэл 200 хоногийн хаалтын дундажийг гаргаж, ханшийн ерөнхий чиглэлийг харуулдаг.

Энгийнээр хэлбэл, индикатор бол:

• Давхар нүд – бидний хараагүй мэдээллийг харуулдаг
• Шүүлтүүр – зах зээлийн дуу чимээг багасгаж, гол дохиог тодруулдаг
• Туслагч – арилжааны шийдвэрийг дэмждэг, гэхдээ орлохгүй

1.2. Индикаторын ангилал

Индикаторуудыг гол төлөв дараах байдлаар ангилдаг:

• Чиг хандлагын индикаторууд (Trend indicators): Зах зээлийн ерөнхий чиглэлийг тодорхойлдог. Жишээ: Moving Average, MACD.
• Осцилляторууд (Oscillators): Зах зээлийн хэт худалдаж авсан (overbought), хэт зарсан (oversold) түвшинг тодорхойлдог. Жишээ: RSI, Stochastic Oscillator.
• Эзлэхүүн суурилсан индикаторууд (Volume indicators): Арилжааны хүч болон идэвхийг хэмждэг. Жишээ: On-Balance Volume (OBV).
• Дэмжлэг/эсэргүүцэл дээр суурилсан индикаторууд: Bollinger Bands гэх мэт хэлбэлзэл хэмжигч хэрэгслүүд.

2-р хэсэг: Хамгийн түгээмэл 5 индикатор

2.1. Moving Average (MA)

a) Юу вэ?

Moving Average бол хамгийн энгийн бөгөөд өргөн хэрэглэгддэг индикатор. Энэ нь тодорхой хугацааны үнийн дундажийг тооцоолж, зах зээлийн чиг хандлагыг товойлгон харуулдаг.

b) Төрөл

• Simple Moving Average (SMA): Тухайн хугацааны энгийн дундаж.
• Exponential Moving Average (EMA): Сүүлийн үеийн үнэ илүү жинтэй тооцогддог.

c) Хэрэглээ

• Чиг хандлага тодорхойлох: Ханш MA-аас дээш байвал өсөлт, доош байвал бууралт.
• Дэмжлэг, эсэргүүцэл: MA нь динамик support/resistance болж өгдөг.
• Golden Cross, Death Cross: 50 MA нь 200 MA-г дээш огтолж гарвал өсөлтийн дохио, эсрэгээрээ бол бууралтын дохио.

d) Давуу ба сул тал

• Давуу тал: Энгийн, ойлгомжтой, чиг хандлага илрүүлэхэд үр дүнтэй.
• Сул тал: Зах зээлийн огцом өөрчлөлтөд удаан хариу үйлдэл үзүүлдэг.

2.2. Relative Strength Index (RSI)

a) Юу вэ?

RSI нь осциллятор индикатор бөгөөд 0–100 хооронд хэлбэлздэг. Ханшийн хүчийг (momentum) хэмжиж, хэт худалдаж авсан/хэт зарсан нөхцөлийг тодорхойлдог.

b) Хэрэглээ

• 70-аас дээш: Зах зээл хэт худалдаж авсан → эргэж буурах магадлалтай.
• 30-аас доош: Зах зээл хэт зарсан → эргэж өсөх магадлалтай.
• Дивергенц: Ханш өсөж байгаа ч RSI буурвал чиг өөрчлөгдөх дохио.

c) Давуу ба сул тал

• Давуу тал: Зах зээлийн богино хугацааны эргэлтүүдийг сайн илрүүлдэг.
• Сул тал: Хүчтэй чиг хандлагын үед хэт худалдаж авсан/зарсан түвшинг олон хоног хадгалах магадлалтай.

2.3. Moving Average Convergence Divergence (MACD)

a) Юу вэ?

MACD нь хоёр EMA (ихэвчлэн 12 ба 26 хугацааны) дээр суурилсан индикатор бөгөөд чиг хандлагын өөрчлөлт болон эрч хүчийг харуулдаг.

b) Гол бүрэлдэхүүн

• MACD Line: 12 EMA – 26 EMA
• Signal Line: MACD Line-ийн 9 EMA
• Histogram: MACD ба Signal Line-ийн зөрүү

c) Хэрэглээ

• Кроссовер: MACD Line нь Signal Line-ийг дээш огтолж гарвал өсөлтийн дохио.
• Дивергенц: Ханш шинэ дээд хийж байхад MACD сул байвал чиг өөрчлөгдөх магадлалтай.
• Histogram: Эрч хүчийг хэмжихэд ашиглагдана.

d) Давуу ба сул тал

• Давуу тал: Чиг хандлагын эрч хүчийг тод харуулдаг.
• Сул тал: Богино хугацааны “false signal” гаргах нь элбэг.

2.4. Bollinger Bands

a) Юу вэ?

Bollinger Bands нь стандарт хэлбэлзэл (standard deviation) дээр суурилдаг. Энэ нь ханшийн хэлбэлзлийг хэмжиж, боломжит хэт хөдөлгөөнүүдийг илрүүлдэг.

b) Бүрэлдэхүүн

• Дундаж шугам: Ихэвчлэн 20 SMA
• Дээд ба доод шугам: SMA ± (2 стандарт хэлбэлзэл)

c) Хэрэглээ

• Band Squeeze: Хэлбэлзэл багасах үед дараагийн огцом хөдөлгөөнийг урьдчилан таамаглах боломжтой.
• Band Breakout: Ханш дээд эсвэл доод шугамыг давахад хүчтэй чиглэл үүсэх магадлалтай.
• Mean Reversion: Ханш ихэвчлэн дундаж руугаа буцдаг.

d) Давуу ба сул тал

• Давуу тал: Хэлбэлзэл болон breakout-ыг тодорхойлдог.
• Сул тал: Сигнал нь дангаараа баталгаагүй.

2.5. Stochastic Oscillator

a) Юу вэ?

Stochastic Oscillator нь ханшийн хаалтыг тодорхой хугацааны үнийн мужтай харьцуулан гаргадаг осциллятор.

b) Хэмжүүр

0–100 хооронд хэлбэлзэнэ:

• 80-аас дээш = хэт худалдаж авсан
• 20-аас доош = хэт зарсан

c) Хэрэглээ

• Кроссовер: %K шугам нь %D-г дээш огтолж гарвал өсөлтийн дохио.
• Дивергенц: Ханш өсөж байгаа ч Stochastic буурвал эргэх магадлал.
• Хэт нөхцөл: 80/20 түвшинд богино хугацааны эргэлт ажиглагдана.

d) Давуу ба сул тал

• Давуу тал: Зах зээлийн эргэлтийн дохиог хурдан өгдөг.
• Сул тал: Хүчтэй чиг хандлагад олон “false signal” өгч болзошгүй.

3-р хэсэг: Индикаторуудыг зөв хэрэглэх нь

3.1. Нэг индикатор хангалтгүй

Индикатор бүр өөрийн сул талтай тул ганцаараа ашиглахад найдвартай биш. Арилжаачид ихэвчлэн хоёр ба түүнээс олон индикаторыг хослуулдаг. Жишээ нь, Moving Average-аар чиг хандлагаа тодорхойлоод RSI эсвэл Stochastic-аар оролтын цэгээ шүүдэг.

3.2. Зах зээлийн нөхцөлд тохируулах

• Чиг хандлагатай зах зээлд → Moving Average, MACD илүү үр дүнтэй.
• Хажуугийн хөдөлгөөнтэй (range) зах зээлд → RSI, Stochastic Oscillator илүү тохиромжтой.

3.3. Индикатор ба эрсдэлийн менежмент

Хэдийгээр индикаторууд сайн дохио өгдөг ч эрсдэлийн менежментгүйгээр (stop-loss, position sizing) ашиг нь баталгаагүй. Индикатор бол зөвхөн арилжааны төлөвлөгөөний нэг хэсэг юм.

Индикатор гэдэг нь техникийн шинжилгээний хамгийн чухал хэрэгсэл бөгөөд арилжаачдад зах зээлийн чиг хандлага, эрч хүч, хэт нөхцөл болон боломжит эргэлтийг тодорхойлоход тусалдаг. Гэхдээ тэдгээрийг дангаар нь хэрэглэх нь эрсдэлтэй. Тиймээс:

• Moving Average – чиг хандлага илрүүлэхэд
• RSI – хэт нөхцөл шалгахад
• MACD – чиг өөрчлөлт ба эрч хүч харуулахад
• Bollinger Bands – хэлбэлзэл болон breakout тодорхойлоход
• Stochastic Oscillator – богино хугацааны эргэлтийг илрүүлэхэд

хамтад нь хэрэглэвэл илүү найдвартай.

Арилжаачин бүр өөрийн стратегид тохирсон индикаторын хослолыг туршиж, дадлагаар туршлага хуримтлуулах ёстой. Индикаторууд бол бидний шийдвэр гаргалтыг дэмжих хэрэгсэл, харин эцсийн шийдвэрийг зах зээлийн нөхцөл, эрсдэлийн менежмент, өөрийн сэтгэлзүй дээр суурилан гаргах хэрэгтэй.